جنگل تراشی در وقت اضافه

تاریخ درج خبر :۱۳۹۵/۸/۲۵

زمین آنلاین: این روزها اگر سری به جاده های جنگلی شمال کشور بزنی از دیدن تعداد زیاد کامیون های چوب که بیش از گذشته بهترین درختان جنگل های هیرکانی را با خود به کارخانه می برد حیرت می کنی. صحنه هایی که شهروندان شهرها و روستاهای شمال ایران را عصبانی کرده است. چنین صحنه هایی این تصور را  را به ذهن می آورد که «بهره برداران و پیمانکاران می خواهند حداکثر برداشت را در این زمان باقی مانده، از جنگل های هیرکانی انجام دهند و در وقت اضافه آخرین گل ها را در دروازه جنگل های به خاک سیاه نشسته شمال کشور بزنند.» / تاریخ انتشار : 19 مهرماه 1395


به گزارش زمین آنلاین، جم پارس نوشت: این روزها اگر سری به جاده های جنگلی شمال کشور بزنی از دیدن تعداد زیاد کامیون های چوب که بیش از گذشته بهترین درختان جنگل های هیرکانی را با خود به کارخانه می برد حیرت می کنی. صحنه هایی که شهروندان شهرها و روستاهای شمال ایران را عصبانی کرده است. چنین صحنه هایی این تصور را  را به ذهن می آورد که «بهره برداران و پیمانکاران می خواهند حداکثر برداشت را در این زمان باقی مانده، از جنگل های هیرکانی انجام دهند و در وقت اضافه آخرین گل ها را در دروازه جنگل های به خاک سیاه نشسته شمال کشور بزنند.»

طرح توقف بهره برداری از جنگل های شمال ایران در که از سوی کارشناسان مطرح شده است به مراحل نهایی نزدیک شده و می رود تا به عنوان یک قانون به نقطه اجرا برسد. هر چند این طرح برای طرفداران طرح " تنفس" یک پیام امیدبخش بود؛ اما فعالان و کارشناسان حوزه جنگل و منابع طبیعی بر این باورند که شتابزدگی در اجرای طرحی چنین با اهمیت، می تواند منجر به نتایجی زیان بارتر از ادامه بهره برداری باشد. این فعالان ادامه طرح ها را نیز به صلاح نمی دانند و می گویند با وضعیت فعلی جنگل های ایران و عدم شفافیت در حوزه بهره برداری از چوب جنگل، باید طرح تنفس اقلا برای 10 سال انجام شود. 

مینا استقامت کارشناس ارشد جنگلداری و دکترای کشاورزی پایدار دراینباره به جم پارس گفت: «پیمانکاران چوب، احساس خطر کرده اند که اگر طرح تنفس اجرایی شود دیگر نمی توانند از جنگل برداشت کنند، برای همین دارند در سطح وسیع بهترین گونه های جنگلی و ارزشمند را قطع می کنند و بار می زنند و می برند. من همیشه از تبعات اجرای شتابزده طرح تنفس می ترسم؛ چرا که برخی از این بهره برداران که مدعی برخورد با قاچاقچیان چوب هستند – که البته در عمل نیستند- در صورت اجرایی شدن طرح تنفس، برای اینکه ثابت کنند که این طرح محکوم به شکست است، قاچاقچیان را به جان جنگل می اندازند.»

او در نقد سیستم جنگلداری ایران می گوید:«سیستم جنگل داری در ایران بسیار قدیمی و مستهلک است و روش های بهره برداری به شیوه همان 50 سال پیش در حال انجام است. الان در کشورهای دیگر برای تمام مراحل بهره برداری، از شیوه های نوین استفاده می شود. برای جاکن کردن درخت و حملش از هلی کوپترهای مخصوص استفاده می کنند تا ذره ای حتی به لاش برگ کف جنگل آسیب نرسد. ولی در طرح های ما یک تنه کامل درخت را از بالا با اسکیدرهایشان بر روی کف جنگل می کشند و از جنگل بیرون می برند و در سر راهشان تمام نهال ها را از بین می برند.»

مدیرعامل انجمن مرکز حفظ وتوسعه زیست بوم های پایدار با تاکید بر اینکه دیدگاه صرفا اقتصادی در این طرح ها حاکم است می گوید:«درباره طرح های بهره برداری خصوصی، متاسفانه روندی را که پی گرفتیم دورنمایی بسیار نامطلوب دارد. دیدگاهی صرفا اقتصادی درباره جنگل؛ درصورتی که به اکوسیستمی که اینقدر ارزش زیستی و تاریخی دارد باید به چشم یک سرمایه غیرقابل جایگزین نگاه کرد و فقط از آن حفاظت کرد. اما الان در این مناطق، طرح اجرا می شود.»

استقامت درپاسخ به این سوال "جم پارس" که «بسیاری معتقدند وضعیت جنگل هایی که طرح های بهره برداری در آنها اجرا می شود بهتر از جنگل های آزاد است» گفت:«بنده اینرا قبول ندارم و می گویم که این حرف کاملا اشتباه است. یک چیزی واضح است و اینکه درهر صورت دارد بهره برداری در این طرح ها صورت می گیرد. اگر بهره بردار معتقد است که در حین بهره برداری دارد از این مناطق و عرصه ها حفاظت می کند برای منافع خودش است و چنین حفاظتی هم کاملا اشتباه است. بسیاری از کارشناسان منابع طبیعی در استان های شمالی معتقدند که فعالان محیط زیست اشتباه می کنند؛ زیرا پیمانکار دارد بر اساس کتابچه طرح پیش می رود. اما این اشتباه است و من سوالم این است که آیا بازدیدها و نظارت به درستی صورت می گیرد تا ثابت شود که طرح های بهره برداری چوب، دقیقا منطبق بر همان کتابچه های طرح انجام می شود؟»

او از متولیان طرح های بهره برداری چوب می پرسد:«در مناطق و عرصه ها آیا ارزش کیفی جنگل  را بررسی کرده اید؟ بروید در دل جنگل ها و نحوه اجرا و نتیجه این طرح ها راببینید. ببینید ارزش کیفی جنگل چقدر تغییر کرده است. در ارتفاعات بالای 1200 و 1400 متر که باید گونه های شاخص مان را داشته باشیم ببینید که جنگل تبدیل شده به یک توده خالص مثلا ممرز؛ ما تنوع گونه ای را در این مناطق از دست داده ایم. چرا که بهره برداران "انتخاب طبیعی" را تبدیل به "انتخاب اقتصادی" کرده اند. سیستم بهره برداری قبلی مان که خیلی هم دور نیست و مربوط به 15 سال پیش است سیستم تدریجی-پناهی بوده که همین عزیزان از کشورهای دیگر الگوبرداری کرده اند. بعد به این نتیجه رسیدند که آن روش توان احیای ساختار جنگل را ندارد؛ دنیا هم رفت به سمت انتخاب طبیعی در سیستم بهره برداری؛ الان در ظاهر با نام انتخاب طبیعی، "سیستم انتخاب اقتصادی" دارد کار می کند. چرا گونه های کاملا الیت با چوب بسیار عالی را انتخاب می کنند و آنرا قطع می کنند؟» 

این کارشناس ارشد جنگلداری می گوید:«در هر طرح بهره برداری اینها موظف هستند چند "پارسل شاهد" را بدون بهره برداری نگه دارند. شما بروید پارسل های مدیریت صورت گرفته را با همان پارسل های شاهد مقایسه کنید. سال 82 پایان نامه فوق لیسانس من مقایسه این دو پارسل بود و ساختار این دو نوع جنگل را با هم مقایسه کردم و به این نتیجه رسیدم که طرح های ما کاملا شکست خورده است. تازه آن در طرح بهره برداری وابسته به دانشگاه منابع طبیعی گرگان بود و استادهای برجسته در آنجا قرار است که نظارت جدی داشته باشند و زیر نظر کارشناسان خبره این اتفاق می افتد. همچنین در جنگل "النگدره"، من دوتا پارسل را با هم مقایسه کردم و واقعا وضعیت بدی داشت.»

مردم محلی بهترین شهادت دهنده!

استقامت از مدیران و کارشناسانی که وضعیت جنگل های داخل طرح های بهره برداری چوب را از بقیه بهتر می دانند می خواهد که به میان جوامع بومی حاشیه جنگل های شمال بروند. او می گوید:«بهترین شاهدان این تخریب ها همین مردم محلی هستند. از آنها بپرسید چه اتفاقاتی دارد در جنگل های شمال می افتد. این مردم بهتر از هر کسی متوجه تغییر و کاهش سطح جنگل ها می شوند. بروید با مردم صحبت کنید ببینید چه می گویند. کسی که سال هاست در جنگل زندگی کرده و از جنگل استفاده هم کرده اما به درستی این کار را کرده و صدمه ای به جنگل نزده، مقایسه می کند و خودش شاهد عینی است. می بیند که جنگل هایی که تا همین 10 ، 20 سال پیش بودند حالا دیگر از دست رفته اند.»

او درباره واکنش جامعه محلی به ادامه جنگلبری ها توسط پیمانکاران چوب می گوید:« ادامه اجرای این طرح های صرفا تجاری از زاویه دیگری نیز برای جنگل ها زیان بار است. مردم بومی وقتی می بینند یک پیمانکار غریبه، درخت ها را قطع می کند و کامیون کامیون چوب را می برد و در مقابل خودشان نمی توانند یک شاخه هیزم برای زندگی روزمره شان داشته باشند ناراحت می شوند. به لجبازی می افتند و ممکن است چوب را قاچاق کنند. می گویند اگر این راه درآمد برای دیگران است چرا ما از آن استفاده نکنیم؟ این قاچاق را دامن می زند. دو سال پیش منابع طبیعی ساری کارگاهی را برگزار کرد که در آن چندین گروه بودند. دولتی ها، سازمان های مردم نهاد و بخش خصوصی و همچنین نماینده های جامعه محلی. بهره برداران با قدرت از طرح های که اجرا می کنند دفاع می کردند؛ ولی نماینده های جامعه محلی می گفت:«طبق قانون، بهره بردار در قبال بهره برداری باید نهالکاری کند و این، جزو وظیفه بهره برداری و احیاشان است. ولی می آیند فقط جاهایی که در دسترشان است را نهالکاری می کنند و بقیه نهال ها را با کامیون به ته دره ریختند.»

شفاف باشید!

این دانش آموخته جنگلداری در ادامه با بیان اینکه چرا اطلاعات و آمارها در حوزه طرح های بهره برداری چوب و جنگل شفاف نیستند گفت:«این همه حساسیت نسبت به نقد طرح های بهره برداری برای چیست؟ جنگل های هیرکانی شاید یکی از تنها اکوسیستم های جهانی است که در ایران باقی مانده و باید با چنگ و دندان نگه داشته شود. این جنگل ها تنها جایی هستند که می توانند برای ما آب ذخیره کنند و حیات و زندگی تمام شهروندان ما و همچنین دیگر موجودات این سرزمین به وجود آنها بستگی دارد. اما داریم با لجبازی و منفعت طلبی شخصی آنها را نابود می کنیم.» او از مسوولان می پرسد:«مگر این جنگل ها منابع ملی نیستند؟ مگر این ها ملک شخصی هستند که درباره شان شفاف سازی نمی شود؟ چرا این همه اطلاعات آنها سری و پنهانی است و کمتر کسی اجازه دارد به این اطلاعات دسترسی داشته باشد؟ پیمانکاری که برای برداشت از جنگل با سازمان جنگل ها قرارداد می بندد که صاحب و وارث جنگل نیست. چرا اطلاعات این طرح ها را در اختیار همه نمی گذارند و در این باره شفاف سازی نمی شود؟ این ها جنگل های ملی است و مال تمام مردم است. چرا اطلاعات درست به مردم نمی دهید؟ چرا شفاف سازی نمی کنید؟ چرا اگر شهروندی به داخل جنگل بیاید جلویش را می گیرید؟ شما مگر صاحب این جنگل هستید؟ باید ایجاد شفافیت در این طرح ها انجام بگیرد. من ایرانی باید بدانم فلان پیمانکار چقدر قرار است برداشت کند و چقدر به سازمان جنگل ها بابت این برداشت پول بدهد. چرا نام طرح ها، تعدادشان و مدت قراردادشان را شفاف اعلام نمی کنید؟ چرا نمی گویید هر کدام چقدر حق برداشت چوب را دارند؟ آیا اصلا خودتان می دانید و نظارت درستی دارید؟ بگویید این درآمدها چه می شود و برای چه کاری خرج می شود. اگر شما دارید از این جنگل ها برداشت و استفاده می کنید، چون قرار بوده این طرح ها در راستای منافع ملی باشد. قرار نبوده نفع و سود شخصی پیمانکار هدف  باشد. اگر این طور است چرا در این زمینه با اطلاعات، مانند اطلاعات نظامی و سری برخورد می شود و هیچ اطلاعات و اخبار درستی در اختیار شهروندان قرار نمی گیرد؟! »

کارآفرینی طرح تنفس

او علت مخالفت برخی را با طرح تنفس، فقدان نگاه امنیت ملی می داند و می گوید:«برخی فکر می کنند اگر این طرح ها تعطیل شوند خودشان بیکار خواهند شد و شغل شان را از دست خواهند داد. برای همین با توقف بهره برداری چوب از جنگل های شمال مخالفت می کنند. در حالی که باید منافع ملی را بر منافع شخصی ترجیح بدهیم. ضمن اینکه دنیا دارد تئوری دیروز خودش را نقد می کند و ما هنوز بر روی روش های کهنه قدیمی نخ نما شده ای که به نام علم در دانشگاه هایمان تدریس می شوند تعصب داریم. علم در تمام جهان بر اثر اتفاقات روزانه در حال پیشرفت است؛ اما ما آنقدر وسعت دید نداریم که این ها را ببینیم و بپذیریم. آیا این جز منفعت طلبی است؟ برخی هم فکر می کنند بیکار می شوند و برای همین با طرح تنفس مخالفت می کنند. مثلا کارشناسی که نشسته است در ادارات منابع طبیعی و حتی منفعت اقتصادی خاصی هم از قبل طرح ها ندارد به خیال اینکه با اجرای طرح تنفس، بیکار می شود و شغلش را از دست می دهد با آن مخالف است. در حالی که درست عکس این قضیه است و این ها نمی دانند که طرح تنفس اگر درست اجرا شود چقدر کارآفرینی خواهد کرد. ما می توانیم تمام جامعه محلی را در این طرح درگیر کنیم و برایشان شغل ایجاد کنیم. در واقع آن مشارکت در امر حفاظت را که سال هاست از دست داده ایم می توانیم مطمئن باشید کسانی که دوپای خود را در یک کفش کرده اند و اصرار بر ادامه بهره برداری ها به بهانه حفاظت دارند منفعت اقتصادی دارند. اصلا شک نکنید.»

نظرات
درج نظر جدید
نام
وبسایت
ایمیل
متن
   

کد امنیتی فوق را وارد کنید